Cây thốt nốt – Một biểu tượng văn hóa và bản sắc của vùng đất Vĩnh Long


Ở xã Lưu Nghiệp Anh, tỉnh Vĩnh Long, những hàng thốt nốt đang vươn cao giữa những cánh đồng lúa bát ngát, len lỏi qua các con đường làng uốn lượn, tạo nên một bức tranh thiên nhiên bình dị mà đầy cảm động. Loại cây này không chỉ là một đặc trưng của tỉnh Vĩnh Long nói riêng, hay của vùng miền Tây nói chung, mà còn sở hữu rất nhiều công dụng.


Ông Huỳnh Văn Nghị, Chủ tịch UBND xã Lưu Nghiệp Anh, cho biết số lượng cây thốt nốt tại địa phương tuy không nhiều, chỉ khoảng 50-60 cây phân tán, nhưng nghề nấu đường thốt nốt đã gắn bó với người dân địa phương bao đời nay. Người dân ở đây không chỉ sử dụng đường thốt nốt trong cuộc sống hàng ngày mà còn bán nó như một sản phẩm đặc trưng của vùng miền.


Cây thốt nốt không chỉ cung cấp lá để lợp mái nhà, thân dùng làm cột, kèo mà quả thốt nốt có cơm ngọt thanh, giòn dẻo; phần nước thanh mát, ngọt lịm lấy từ nhụy hoa thốt nốt có thể làm nước uống giải khát. Đặc biệt, khi chế biến thành đường thốt nốt, nó trở thành một món ngon nức tiếng.


Anh Thạch Minh Hiếu, thế hệ thứ 3 trong gia đình theo nghề nấu đường thốt nốt ở xã Lưu Nghiệp Anh, chia sẻ rằng từ hồi nhỏ anh đã quen với mùi khói, mùi mật thốt nốt. Nghề này không giúp giàu có, nhưng là cái gốc của gia đình mình. Hương vị thơm ngon mang đậm những nét đặc trưng của vùng miền, những sản phẩm từ cây thốt nốt được nhiều người biết đến và được ưa chuộng. Vị ngọt tự nhiên của đường thốt nốt còn được dùng làm gia vị cho bữa ăn hằng ngày, dùng làm nước chấm, kho cá, làm đa dạng và phong phú cho ẩm thực.


Tuy nhiên, anh Thạch Sô Thông, người gắn bó hơn 10 năm với nghề nấu đường thốt nốt ở xã Lưu Nghiệp Anh, bày tỏ sự trăn trở. Nghề này cực lắm, đến mùa là ngày nào cũng phải trèo cây từ sáng sớm, rồi về nhóm lửa nấu mật đến tối. Giá cả thì bấp bênh, đầu ra cũng không ổn định.


Cây thốt nốt không chỉ tạo nên vị ngọt đặc trưng của loài cây ở miền Tây, mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa của người Khmer Nam bộ. Giữa nhịp sống hiện đại, những hàng thốt nốt vẫn lặng lẽ vươn mình trên những cánh đồng, trở thành biểu tượng văn hóa, bản sắc vùng đất Vĩnh Long.


Cây thốt nốt không chỉ là câu chuyện của một loại cây, một nghề truyền thống, mà là giá trị di sản cần được bảo tồn, phát huy và kết nối với du lịch cộng đồng – hướng đến một tương lai phát triển bền vững cho vùng đất Vĩnh Long.

